مجتبا نهانی
شعر از ادیب جان سئور
ترجمه: مجتبی نهانی
ادیب جان سئور (1986-1928)، از شاعران پر آوازه و آوانگارد جریان شعر
نو دوم ترکیه است. نخستین شعرش در سال 1944 در مجله ی "استانبول" به چاپ
رسید. وی در شعرهایش به بیان جستجوها، نا امیدی ها و ناسازگاری روابط انسان در
زندگی خصوصی اش پرداخت. جان سئور در کتاب های آخرش نیز بر خلاف جهت گیری های اولیه
اش در ساختار و فرم، توجه بیشتری به معناگرایی در شعر داشت.
======================================================================
«بوی گُل می دهی»
بوی گُل می دهی
و این عطر، بی امان و سنگدل است
با گذر زمان برّنده و عمیق تر رایحه می پراکنی
تحمل ناپذیر می شوی، خودت می دانی
لج باز و یک دنده، صورتیِ صورتی
گُل عصبانی و خشمگین
نفس در نفس، بوی گُل می دهی.
بوی گُل می دهی، رایحه ات بی امان است
و تلخ و جوانمردانه یا هر طوری که لازم باشد
عطرت که ادامه می یابد در خیالم او را می بینم
در خیالم، یعنی در هر جایی
صورتش زرد شده و لب هایش می لرزد
شقیقه هایش غرقِ عرق
درست زیر پیشانی اش، دو آتش آبی
دو آب
گاهی دو دریا
گاهی هم دو قطره از باران تابستانی
مرمرِ کوه ها را می مکد
باز با عصبانیت از دست بعضی از شعرها،
شعر می گوید
شعرهایی از زمان مرگش تا حالا
زیرا که آب ها و کشتی های بزرگ را دوست دارد
و برای همین است این بزرگی
اگر شعر از درون انسان مثل تمام یک زندگی بگذرد
در آن زمان او بعد از مرگ هم می تواند شعر بنویسد
و همین طور نوشته هایش خوانده می شوند
مثل عطر پراکنی بی امان تو
در هر کجای زندگی.
بوی گُل می دهی، با عطری بی امان
این رایحه تمام جهان را فرا خواهد گرفت
«گُل ای گل!» کودکان چنین فریادت خواهند زد
و همگان با یک زبان: «ای گُل!» خواهند گفت
و بر روی هر چیزی تصویر یک گُل حک خواهد شد
بر روی موها، پیشانی ها و سینه ها
روی قلب ها
بر روی استخوان های سفید
بر روی مردگان بدون گور
روی اشک های خشکیده ات
بر روی پلک های لرزان
روی چانه های قفل شده
بر روی لب های بی رنگ
روی فریاد های فراموش شده
بر روی غم ها، ماتم ها، شادمانی ها
و بر روی هر چیزی تصویر یک گُل حک خواهد شد.
گُل مثل باد، مثل توفان خواهد وزید
شاید هم سال ها خواهد وزید
و به یک آن جهانمان را در یک صبح خواهیم دید
خواهیم دید که جهانمان را،
به واقع تا به حال خوب ندیده ایم
شب را، روز را، ستاره ها را
هیچ ندیده ایم
و نگذاشته اند با جهانِ زیبایمان آشنا شویم.
پس ای دوستانم، این تنهایی ها را رها کنید
برادرانم، این نا امیدی ها را رها کنید
خواهید دید چگونه،
در انبوه گُل ها و گُل ها و گُل ها
چگونه با هم بی امان و سنگدلانه
تحمل ناپذیر و نفس در نفس
بوی گُل خواهیم داد.
GÜL KOKUYORSUN - EDİP CANSEVER
gül kokuyorsun bir de
amansız, acımasız kokuyorsun
gittikçe daha keskin kokuyorsun,
daha yoğun
dayanılmaz birşey oluyorsun,
biliyorsun
hırçın hırçın, pembe pembe
öfkeli öfkeli gül
gül kokuyorsun nefes nefese.
gül kokuyorsun, amansız kokuyorsun
ve acı ve yiğit ve nasıl
gerekiyorsa öyle
sen koktukca düşümde görüyorum onu
düşümde, yani her yerde
yüzü sararmış, titriyor dudakları
şakakları ter içinde
tam alnının altında masmavi iki
ateş
iki su
iki deniz bazan
bazan iki damla yaz yağmuru
mermerini emerek dağlarının
şiirler söylüyor gene
ölümünden bu yana yazdığı şiirler
kızaraktan birtakım şiirlere
büyük sular büyük gemileri sever
çünkü
ve odur ki büyüklük
şiir insanın içinden dopdolu bir
hayat gibi geçerse
o zaman ölünce de şiirler yazar
insan
ölünce de yazdıklarını okutur elbet
ve senin böyle amansız gül koktuğun
gibi
yaşamanın herbir yerinde.
gül kokuyorsun, amansız kokuyorsun
bu koku dunyayı tutacak nerdeyse
gül, gül! diye bağıracak çocuklar
bütün
herkes, hep bir ağızdan: gül!
ve herşeyin üstüne bir gül
işlenecek
saçların, alınların,göğüslerin
üstüne
yüreklerin üstüne
bembeyaz kemiklerin
mezarsız ölülerin üstüne
kurumuş gözyaşlarının
titreyen kirpiklerin üstüne
kenetlenmiş çenelerin
ağarmış dudakların
unutulmus çığlıkların üstüne
kederlerin, yasların, sevinçlerin
ve herşeyin üstüne bir gül
işlenecek.
bir rüzgar, bir fırtına gibi esecek
gül
yıllarca esecek belki
ve ansızın dünyamızı göreceğiz bir
sabah
göreceğiz ki
biz dunyamızı gerçekten görmemişiz
daha
geceyi, gündüzü, yıldızları
görmemişiz hiç
tanışmaya komamışlar bizi güzelim
dünyamızla.
öyleyse dostlar bırakın bu
yalnızlıkları
bu umutsuzluklari bırakın kardeşler
göreceksiniz nasıl
güller güller güller dolusu
nasıl gül kokacağız birlikte
amansız, acımasiz kokacağız
dayanılmaz kokacağız nefes nefese.